« Interview met ex-terr… | Home | Relikwieën van Christ… »

Het ADHD-bedrog: is psychiatrie kwakzalverij?

The Infidel Guy zendt al een aantal jaren radioshows uit waarin gesprekken met diverse atheïsten worden gevoerd. Deze uitzendingen zijn op zijn website als podcasts te beluisteren.

In de radiouitzending van 21 april 2007 staan de neurologie en de moderne psychiatrie tegenover elkaar. Het woord 'stoornis' slaat in de medische wetenschap traditioneel op de emotie- en gedragsstoornissen die behoren tot het onderzoeksveld van de psychiatrie. De neurologie houdt zich bezig met fysieke aandoening van het zenuwstelsel. Maar inmiddels worden er steeds meer fysieke verbanden met psychiatrische stoornissen gevonden, en verschuift de psychiatrie naar de pathologische medische wetenschap. Toch blijft de term 'stoornis' gereserveerd voor psychiatrische afwijkingen, terwijl 'ziekte' alleen wordt gebruikt voor fysieke klachten met een pathologische basis, ook al wordt met de term 'stoornis' niet verwezen naar de gedragsstoornis met een maatschappelijke oorzaak, maar wordt de fysieke oorzaak ervan geïmpliceerd. Is de scheidslijn tussen pathologie en psychiatrie inmiddels niet meer dan semantisch? En zo ja, wat is het probleem?

Centraal stond Fred A. Baughman, een neuroloog die betoogt dat geestesstoornissen geen ziektes zijn en dat psychiatrie geen wetenschap is, maar een vorm van kwakzalverij. Hij schreef ondermeer het boek The ADHD Fraud: How Psychiatry Makes 'Patients' Out of Normal Children".

Zijn tegenstander is dr. Steven Novella, een academische neuroloog verbonden aan de Yale University. Hij schrijft de column Weird Science, waarin hij bizarre opvattingen van onze tijd onder de loep neemt. Hij is ook medeoprichter van de New England Skeptical Society , schrijft bijdrages voor Quackwatch, een website die zich bezighoudt met frauduleuze zaken en pseudo-wetenschap op het gebied van de gezondheid, voor The skeptic's guide of the universe etc. Hij is van mening dat psychiatrie wel degelijk wetenschappelijk is.

Hier volgt een verslag van het debat.

Infidel Guy. Steven, wat is psychiatrie?

Steven Novella. Psychiatrie is het terrein van de medische wetenschap dat zich vooral bezighoudt met de gedrags- en stemmingsstoornissen, cognitie, gedachtes etc.

Infidel Guy. Fred, hoe sta je tegenover die definitie?

Fred Baughman. Het kan wel specifieker. In 1948 werden de psychiatrie en  neurologie gescheiden in aparte onderzoeksgebieden. Voor die tijd noemden vele artsen zichzelf neuropsychiaters. Tot hun patiënten behoorden mensen met emotionele problemen en gedragsproblemen, dus psychische patiënten, en ze hadden andere patiënten met werkelijke ziektes zoals beroertes of hersentumoren. Vanaf 1948 werd psychiatrie het gebied voor mensen met psychische problemen, wat dus geen ziektes zijn, en de neurologie kreeg te maken met fysieke problemen zoals beroertes, tumoren, multiple sclerose, epilepsie, hersenbeschadigingen etc. 

Steven Novella. Dat klopt in historisch opzicht misschien wel, maar in de laatste 20 jaar brokkelt dit onderscheid weer af, omdat we steeds vaker een biologische basis ontdekken voor stoornissen die tot het veld van de psychiatrie behoren.

Weefsel laat Alzheimer zien.

Fred Baughman. Dat sommige psychiaters stoornissen met betrekking tot ziektes als Alzheimer of Huntington behandelen, maakt de gebieden nog niet tot hetzelfde. Wat neurologie en psychiatrie bijeen zou brengen is als van een psychiatrische stoornis die voorkomt in de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, psychiatrisch handboek, een systeem voor classificatie en diagnostische criteria van psychiatrische stoornissen) kan worden bewezen dat het een pathologische basis heeft in het zenuwstelsel. 

Alzheimer is een ziekte, waarvan objectieve afwijkingen door autopsie en microscopisch onderzoek in onder andere het weefsel kunnen worden aangetoond. Maar over psychiatrische stoornissen als ADHD (attention-deficit/hyperactivity disorder) of bipolaire OCD (obsessive compulsive disorder) zeggen psychiaters regelmatig dat het om ziektes gaat, hoewel dit niet is bewezen. In de literatuur wordt hierover niets vermeld.

Steven Novella

Steven Novella. Daar ben ik het niet mee eens. Specialisaties ontwikkelen zich zowel vanuit de behandelmethodes als vanuit rond het onderwerp dat ze behandelen. Specialisten hebben bepaalde kennis en een bepaald behandelingsrepertoire tot hun beschikking. Maar dat wil niet altijd zeggen dat de onderliggende oorzaak van de ziekte die ze behandelen niet pathologisch is.
Sommige patiënten vertonen een stoornis die psychiatrisch lijkt. Ze lijden bijvoorbeeld aan psychoses en hallucinaties. Maar dan blijkt dit toch veroorzaakt te worden door iets fysieks, zoals een tumor. Dit wordt door pyschiaters niet behandeld, dus dan worden ze doorverwezen naar een neuroloog. Maar de symptomen zijn in eerste instantie psychiatrisch, dus ze komen toch eerst bij een psychiater terecht.
Dus het is vooral de behandeling die bepaalt of iemand door een psychiater of door een neuroloog wordt behandeld en niet zozeer de symptomen die ze hebben. 

Een ander punt is dat volgens dr. Baughman alleen hersenstoornissen toelaatbaar zijn die een pathologische basis hebben, zoals abnormale cellen of structuren etc. Volgens mij is dat de kern van het verschil in standpunt.

Fred Baughman. Dat is het verschil tussen psychiatrie en neurologie. Het gaat niet om onze mening. Van diverse psychiatrische stoornissen wordt regelmatig gezegd dat het gaat om ziektes terwijl dit op geen enkele manier wordt ondersteund door de literatuur. Er is geen microscopisch of biochemisch bewijs te vinden van een organische afwijking, en dit is zo voor alle psychiatrische stoornissen die in de DSM zijn opgenomen.

Steven Novella. De functie van de hersens is in zekere mate afhankelijk van de kwaliteit waarmee bepaalde hersendelen met elkaar zijn verbonden en van de activiteit van neurotransmitters.

Fred Baughman. Je praat in algemeenheden.

MRI-scanner

Steven Novella. Denk bijvoorbeeld aan dopaminereceptoren. Je kan de metaboliek in verschillende delen van de hersens meten, je kan de interactie tussen verschillende onderdelen van de hersens meten. De techniek is sterk verbeterd,  met bijvoorbeeld de MRI-scan kunnen allerlei processen worden gemeten en functies worden herkend.

Fred Baughman. De psychiatrie neemt aan dat omdat er inmiddels veel over de biochemie van de hersens wordt begrepen er ook ziektes van deze biochemische systemen kunnen bestaan. Dit wordt aangenomen zonder onderzoek of bewijs.

Steven Novella. Volgens mij is dat niet waar. Om te beginnen is het een redelijke aanname dat er met elk lichaamsdeel dat een specifieke taak heeft een ziekte of stoornis kan worden geassocieerd, waardoor het slecht kan functioneren. Elke functie in het lichaam kan te zwak of te sterk werken of helemaal niet, of zijn uitgevallen etc. Dus waarom zouden de hersens of de losse onderdelen hiervan op magische wijze zijn uitgezonderd? Waarom zou er niet een stoornis kunnen zijn verbonden met elk deel van de hersens waardoor het minder goed werkt dan zou moeten?

Fred Baughman. Dat is wel heel interessant om bij stil te staan, maar het is nog iets heel anders om de aanwezigheid van zo'n fysieke stoornis aan te tonen.

Infidel Guy. Steven, kun je een voorbeeld noemen van zo'n psychiatrische stoornis waarvan Fred zegt dat het geen ziekte is?

Combinatie van mri-scan en petscan laat bloedtransport in de hersens zien.

Steven Novella. Ik denk inderdaad dat we het onderscheid moeten maken tussen een ziekte en een stoornis, en ik wil hier geen semantische discussie over voeren. We moeten wel het verschil onderscheiden tussen verschillende dingen die in het lichaam verkeerd kunnen gaan. Niemand zegt dat schizofrenie of ADHD of een zware depressie te wijten zijn aan klassieke pathologische processen in de hersens. Maar in honderden studies is aangetoond dat er statische verschillen zijn in de hersens van mensen die deze aandoeningen wel hebben en mensen die ze niet hebben. Bepaalde delen van de hersens waarvan je denkt dat ze niet zouden werken, functioneren te zwak, deze delen zijn dunner of kleiner. We bekijken dit op alle mogelijke manieren. We meten de electriticiteit, het bloedtransport, we kijken naar het volume van de cortex, naar de activiteit van neurotransmitters, maar hoe je het ook bekijkt, het zijn allemaal verstoringen die je kan waarnemen in de relevante hersenonderdelen.

Fred Baughman. Maar stel, iemand komt je praktijk binnen met symptomen van een psychose of schizofrenie. Welke specifieke test kan dan objectief een afwijking aantonen die bewijst dat schizofrenie de juiste diagnose is? Dat is tenslotte toch de taak van een arts.

Steven Novella. Dan heb ik ook een vraag. Heb je wel eens iemand met migraine onder behandeling gehad? Hoe toon je de pathologische processen aan die migraine veroorzaken?

Fred Baughman. In bepaalde gevallen kan hiervan een objectieve oorzaak worden aangewezen aan de hand van bestaande onderzoeken.

Steven Novella. Ook als de zichtbare symptomen subjectief zijn weten we alleen wat de patiënt ons vertelt. Er zijn ook hoofdpijnpatiënten die geen objectief zichtbare ziektebeelden laten zien.

Fred Baughman. Je bent aan het klinisch oordeel overgeleverd om te beslissen of dat leidt tot een diagnose van migraine waarvoor specifieke medicatie nodig is.
Ik zou niet proberen dat punt te maken als er niet een paar objectieve verschijnselen waren waar je je in het geval van psychiatrische ziektes op kan beroepen.

Steven Novella. Mensen met hoofdpijn zullen het hier niet mee eens zijn.

Fred Baughman. Dat is een overeenkomst met vele pijnsyndromen waarbij het moeilijk is objectief bewijs te vinden. Maar hier gaat het erover of een stoornis is opgenomen in de DSM, en vooral die stoornissen waarvan bekend is dat ze via onderzoek met een specifieke histologische of biochemische hersenafwijking kunnen worden aangetoond. En die blijken niet voor te komen. Het is dus geen kwestie van een meningsverschil of semantiek, de vraag is of een stoornis kan worden aangetoond met specifiek bewijs, en dat bewijs is er niet. De psychiatrie komt met de ene na de andere stoornis die het resultaat zouden zijn van een chemisch onbalans, terwijl hier in de beschrijving van de medische literatuur geen voorbeelden van te vinden zijn. Dat komt dus neer op bedrog en fraude.

Steven Novella. Wel, ik nodig de luisteraars uit zelf op het net te gaan zoeken naar ADHD, dan zie je dat er ontelbare studies bestaan.

Fred Baughman. ADHD is een van de meest onderzochte stoornissen ter wereld, dus het feit dat er vele studies worden gevonden is op zich geen bewijs dat mijn stelling niet klopt. Het punt is dat geen van deze onderzoeken aantoont dat ADHD een ziekte van het zenuwsstelsel is.

Infidel Guy. Fred, over die migraine, ook al blijkt uit onderzoek geen fysieke afwijking die migraine kan veroorzaken, je behandelt de patiënt toch voor migraine, want dat is hun klacht.

Fred Baughman. Er zijn bepaalde situaties waarin het moeilijk is om fysieke afwijkingen aan te tonen. Migraine heeft geen pathologische oorsprong in de hersens, het heeft waarschijnlijk te maken met problemen in het vaatstelsel, en er bestaan wel scanmethodes om dit te laten zien, maar die zijn niet algemeen in gebruik.

Infidel Guy. En als je een patiënt hebt die alle symptomen heeft van een schizofreniepatiënt, maar het is niet aantoonbaar, zou je deze persoon dan toch behandelen als schizofreniepatiënt, of wat doe je er dan mee?

Fred Baughman. Volgens mij is schizofrenie een geestesstoornis, de oorzaken zijn vooral psychisch, de situatie, de omgeving etc. Ik heb dus geen probleem met schizofrenie als diagnose, maar het kan niet worden bewezen dat het om een organische hersenziekte gaat, die wordt veroorzaakt door een fysieke afwijking. Op dezelfde manier heb ik dus ook geen probleem met vaststellen van ADHD als gedragspatroon, maar ik heb er wel een probleem mee als psychiaters of neurologen zeggen dat dit een hersenziekte is. En net zo min als de aanwezigheid van een specifieke afwijking kan worden aangetoond, is er een bewijs voor een behandeling die specifiek bij deze diagnose hoort.

Infidel Guy. Hoe onderscheid je dan 'abnormaal functioneren van de hersens' of 'geestesstoornis' en een 'ziekte'?

Fred Baughman. Een ziekte heeft te maken met een fysieke afwijking, zoals bijvoorbeeld kanker. Die kun je opsporen door foto's te maken en door het weefsel onder een microscoop te bekijken, en daar kun je dan een specifieke behandeling op toepassen. Multiple sclerose kun je ondubbelzinnig waarnemen op een MRI hersenscan.
Phenylketonuria wordt gekenmerkt doordat een enzym ontbreekt dat het chemische bestanddeel phenylalanine moet afbreken. De concentratie hiervan wordt daardoor veel te hoog en richt schade aan aan de hersens. Het gaat om een aangeboren ziekte. Als deze bij de geboorte kan worden vastgesteld, krijgt de patiënt direct een dieet waarmee deze ernstige hersenschade kan worden voorkomen. Het betreft hier dus een specifieke chemische afwijking. Er bestaan een paar honderd verwante aangeboren afwijkingen in de chemie van het lichaam die kunnen worden opgespoord aan de hand van specifieke tests.
Maar de psychiatrie maakt gebruik van hetzelfde jargon met betrekking tot de verzonnen stoornissen die voorkomen in hun statistische handboeken.
Er moet van ADHD eerst in de wereldliteratuur een eerste case report verschijnen met bewijs van welk chemisch bestanddeel abnormaal is, en anders is er geen sprake van een ziekte. Maar zo'n rapport is er niet.

Met elkaar verbonden zenuwcellen of neuronen vormen neurale netwerken die informatie doorgegeveven met behulp van chemicaliën en electrische stroompjes."

Steven Novella. Nogmaals, er zijn veel aannames in het betoog van dr. Baughman, maar het is een gegeven dat de kennis over de werking van het brein in de laatste twintig jaar enorm is toegenomen.
Veel mensen maken onderscheid tussen een ziekte en een stoornis. Een stoornis moet je niet te verwarren met klassieke pathologische problemen, het gaat om dingen die gewoon niet goed werken, omdat in de hersens de verbindingen en neurotransmitters niet goed functioneren. Er zijn bijvoorbeeld mensen met een grote taalbeperking, omdat hun hersens gewoon niet goed zijn aangelegd om goed te kunnen lezen of spreken. Zij hebben een leesstoornis. Of andere draden zijn niet goed verbonden waardoor mensen niet in staat zijn de eenvoudigste berekeningen uit te voeren. Behalve misschien psychische therapie of training bestaan er geen specifieke behandelmethodes voor deze stoornissen, omdat we hiervoor nog niet de juiste techniek hebben.

Dus bepaalde hersenonderdelen functioneren in een bepaalde groep mensen niet goed, en dat noem je een stoornis voor zover het een probleem veroorzaakt, afhankelijk van de situatie of de culturele omgeving waarin deze mensen leven. In een analfabetische cultuur waarin niet wordt gelezen, heb je geen last van een stoornis die dislexie veroorzaakt. 

Andere delen van de hersens, bijvoorbeeld delen van de voorhoofdskwabben en de neocortex, stellen ons in staat ons te concentreren op langdurige taken, de zogenaamde uitvoerende functies, die ons in staat stellen over dingen na te denken, te oordelen over ons gedrag, ons gedrag af te remmen.

Petscan met links de hersens van iemand met schizofrenie, rechts van een gezonde persoon.

Speciale delen van de hersenen maken het mogelijk de werkelijkheid te testen, te belissen wat wel en wat niet echt is. Die functie zetelt vooral in de neocortex van de voorhoofdskwabben. En elk van die delen kan niet goed werken en zo een stoornis veroorzaken. Ze kunnen grote schade aanrichten en vermogens die iedereen bezit zeer sterk beperken. Schizofrene mensen hebben een verzwakt vermogen om de realiteit te testen. Ze begrijpen niet dat het onrealistisch is om te denken dat ze geheime boodschappen ontvangen via het nieuws. Mensen die de diagnose ADHD hebben zijn niet in staat zich lang genoeg op een taak te concentreren om in de maatschappij te functioneren. Probeer te begrijpen waarom we dit onderwerpen aan 'willekeurige criteria'. Omdat ze niet voldoen aan de criteria van de klassieke pathologie, zouden het geen stoornissen zijn. Dat is onzin

Een ander criterium dat dr. Baughman willekeurig noemt is, ging over het vaststellen van een diagnose in de praktijkkamer voor een bepaalde patiënt. Dat is een probleem bij veel ziektes die worden behandeld. Ik noemde het voorbeeld van migraine omdat dat de beste analogie is met de psychiatrische ziektes. Voor hoofdpijn bestaat evenveel literatuur die laat zien dat er problemen zijn met bepaalde paden en een afwijkende graad van activiteit in de hersens. Precies hetzelfde geldt voor schizofrenie, ADHD en diverse psychiatrische stoornissen.

Fred Baughman. Migraine is een pijnsyndroom, en het is dus subjectief, tenzij de patiënt bepaalde objectieve fysieke afwijkingen vertoont. Maar omdat er vaak geen objectieve basis is voor het vaststellen van de oorzaak van hoofdpijn, hoeft er analoog hieraan voor geen enkele stoornis die is opgenomen in de DSM een objectieve basis te bestaan. Van geen enkele van deze stoornissen is aangetoond dat het ziektes zijn door hiervoor een objectieve fysieke abnormaliteit aan te tonen, bijvoorbeeld een biochemische afwijking zoals bij phenylketonuria diabetes ...

Steven Novella. Niemand noemt het ziektes, het gaat om stoornissen.

Fred Baughman. Tijdens onze opleiding medicijnen studeerden we de pathologie van ziektes, en tot het college pathologie behoorden geen psychiatrische ziektes.

Steven Novella. Ik erkende al dat het niet om ziektes ging.

Fred Baughman. Omdat iedereen voorbij gaat aan degenen die werken in de geestelijke gezondheidszorg en tegen ouders van normale kinderen zeggen dat de chemische samenstelling van de hersens van hun kind niet in balans is, en dat hij daarom deze of gene pil moet nemen, terwijl er geen enkele ziekte is aangetoond.

Steven Novella. Voor vele stoornissen toont de literatuur duidelijk aan dat de diagnose geldig en betrouwbaar is. De diagnose is gebaseerd op echte feiten die we kunnen waarnemen via MRI-scans, EEG's, en dat er verband is met veranderingen in de biologische gesteldheid van de hersens. Deze waarnemingen funderen de diagnostische criteria binnen de psychiatrie. Het toont ook aan dat de stoornissen een biologische basis hebben. Er is ook bewijs voor een genetische component van deze stoornissen, bijvoorbeeld door onderzoek met tweelingen en andere epidemiologische studies. Er begint langzaam duidelijk te worden wat het verband is tussen specifieke genen en stoornissen. Het gaat daarbij om een complex terrein. Ik geloof niet dat er stoornissen zijn die zijn terug te voeren op één enkele pathologische oorzaak. Het gaat om groepen stoornissen, met mogelijk meerdere onderliggende oorzaken die zich op een bepaalde gemeenschappelijke manier uiten of op een bepaalde manier de functie van de hersens beïnvloeden. 

Baseballer Lou Gehrig tijdens zijn afscheid wegens zijn ziekte ALS of motorneuronziekte

Geen van die correlaties zijn honderd procent nauwkeurig, maar hetzelfde geldt ook in de reguliere medicijnenleer, waarin ook ziektebeelden voorkomen die in feite een groep van ziektes zijn, zoals bijvoorbeeld amyotrophic lateral sclerosis of Lou Gehrig's disease. Hiervoor zijn vele biochemische, genetische of epidemiologische kenmerken die geen van alle stoppen bij de grens, omdat het waarschijnlijk om een cluster van afwijkingen gaat. Ik zie dus geen duidelijk onderscheid tussen psychatrie en de rest van de medische wetenschap. We hanteren dezelfde wetenschappelijke criteria, we hebben het over dezelfde biologische basis. Het enige onderscheid is dat we ons beperken tot de hersens, en wel uitsluitend op het niveau van de fysieke aanleg ervan en de biochemische activiteit van de neurotransmitters, niet volgens de regels van de klassieke pathologie.

Ik ben het er ook niet mee eens dat psychiaters medicijnen voorschrijven op basis van een soort samenzwering, en ik geloof ook niet dat ze zeggen: wij kunnen bewijzen dat uw kind chemisch uit balans is. Er is net als op andere gebieden in de medische wetenschap bewijs voor dat de medicatie veilig en effectief is, en dat de voordelen opwegen tegen de risico's. Er is dus een redelijke, realistische, rationele, medisch verantwoorde en ethische basis om zo'n behandeling aan te beveleven.

Zenuwcel met dendrieten en zenuwvezel waarin electrische stroompjes worden doorgegeven.

Fred Baughman. Er worden interessante dingen aan de orde gesteld. Wat betreft ziektebeelden die worden bepaald door meerdere oorzaken zoals ASL of Lou Gehrig's disease, ook dan gaat het om specifieke ziektes. Bij ASL treedt verlies van spiermassa op en er ontstaan bewegingen in de spieren doordat de motorneuronen, zenuwcellen die de spierbeweging controleren, zijn beschadigd. De motorneuronen krimpen en verdwijnen, zodat de spieren niet langer worden aangestuurd, waardoor ze zwakker en kleiner worden. Er kunnen duidelijke afwijkingen worden vastgesteld van het ruggemerg en de hersenstam. Je kan door onderzoek een specifieke ziekte vaststellen.

Psychiatrie onder dezelfde kap krijgen als de rest van de medische wetenschap werkt misschien als je te maken hebt met naïeve patiënten die er niet tegenin kunnen gaan, maar het gaat dan niet meer om een geldig medisch debat. ALS is een echte ziekte. Schizofrenie is geen ziekte in de zin dat ALS een ziekte is.

Infidel Guy: Steven, maak nog eens duidelijk waarom je die analogie ter sprake bracht.

Steven Novella. Ik had al gezegd dat schizofrenie niet een ziekte is in de klassieke betekenis van het woord. Ik noemde de analogie met ALS alleen maar om duidelijk maken dat het niet om een enkelvoudige oorzaak gaat  maar om een cluster van oorzaken, en alleen in dat ene opzicht is het analoog aan schizofrenie.

Fred Baughman. De manier waarop in de psychiatrie het woord 'stoornis' gebruikt wordt, betekent het precies hetzelfde als 'ziekte'. 

Infidel Guy. Iedereen vindt het toch allemaal erg verwarrend. Wat is nou  het verschil tussen een stoornis en een ziekte? Als er iets mis is, zou je toch verwachten dat je bewijs kan vinden dat er iets veranderd is, misschien nog niet nu, maar dan misschien later.

Steven Novella. Maar er is bewijs voor te vinden. Zoek in de literatuur en je vindt de fysieke bewijzen voor bepaalde stoornissen op verschillende niveaus. Je ziet dan bijvoorbeeld dat de hersens anders werken dan bij mensen voor wie de diagnose niet is gesteld.

Fred Baughman. Maar dan komt weer de patiënt in de praktijk van de dokter. Er zijn geen tests die een fysieke afwijking vaststellen.

Steven Novella. Dit zijn volstrekt willekeurige criteria.

Infidel Guy. Steven, wat bedoel je hiermee? 

Steven Novella. De heer Baughman zegt dat er geen biologisch bewijs is te vinden voor psychiatrische stoornissen, maar er is overvloedig bewijs. Maar dan introduceert hij de willekeurige criteria die de psychiatrie zou hanteren.

Fred Baughman. Laten we dan een specifiek voorbeeld nemen. Waar is in de literatuur te vinden dat ADHD een organische afwijking is?

Steven Novella. Er liggen hier voor me onderzoeken waarin disfunctionele aandachtsnetwerken in kinderen met ADHD worden aangetoond...

Fred Baughman. Nee, er is hersenonderzoek nodig dat microscopische afwijkingen van de hersens aantoont...

Steven Novella. Nee, dat is niet nodig.

Fred Baughman. Zonder zo'n fysiek bewijs is er geen sprake van een ziekte maar van een psychisch of psychiatrisch probleem, geen organische stoornis. 

Steven Novella. Hypoactivation in prefrontal and temporoparietal brain regions during motor inhibition - Dat is een technische term, maar het houdt in dat er sprake is van een verminderde activiteit in die delen van de hersens die te maken hebben met aandacht en het verwerken van informatie.

Fred Baughman. Dat is allemaal theoretisch, maar er is geen bewijs. Er is niet één artikel...

Steven Novella. Je moet ook niet één artikel lezen, je moet alles lezen.

Fred Baughman. We weten allemaal dat er duizenden artikelen bestaan over ADHD, en geen enkele noemt een bewijs. Ik heb naar het FDA geschreven, ik heb Peter Jenson geschreven (voormalig hoofd psychiatrie van het National Institute for Mental Health), ik heb Xavier Castellanos geschreven, en die schreef mij terug, ik geloof rond 1998, dat er geen bewijs is dat ADHD een organische ziekte is. Tijdens een conferentie waarvoor ik sprak in 1998 werd hersenatrofie gepresenteerd, een afwijking die zou zijn veroorzaakt door ADHD, maar iedereen die aan het onderzoek had deelgenomen die atrofie vertoonde, had een langdurige behandeling met het stimulerende middel amfetamine gehad. Dit was de enige fysieke variabele, en waarschijnlijk de oorzaak van het krimpen van de hersens. Geen enkel onderzoek heeft sindsdien iets opgeleverd.

MRI-scan waarop de gebieden zichtbaar zijn die actief zijn bij het concentreren op een taak.

Steven Novella. Het zou heel opmerkelijk zijn als amfetamine alleen atrofie zou veroorzaken in die gedeeltes van de hersens die een rol spelen bij ADHD. Het is selectief voor die delen van de hersens waarvan je verwacht dat ze iets te maken hebben met ADHD.
Ten tweede: er is wel nieuw onderzoek geweest. Het doen van onderzoek vergt een lange tijd, maar sinds acht jaar geleden zijn er verschillende onderzoeken geweest die lieten zien dat kinderen met en kinderen zonder medicatie dezelfde afwijking van de hersens had. Ik heb de stukken hier voor me liggen. Zoek op medication naive en je vindt ze.

Er is dus reden te denken dat deze hersengebieden kleiner zijn omdat ze niet zo goed functioneren als bij mensen die geen ADHD hebben.

Fred Baughman. We hebben zes miljoen kinderen in het land met het label ADHD, en zo'n 90 % ervan krijgen gevaarlijke medicijnen. Maar waar is de test die het onderscheidt en de diagnose stelt van een afwijking die zo'n drastische behandeling rechtvaardigt?

Steven Novella. De diagnostische criteria zijn bevestigd op dezelfde manier als diagnostische criteria voor andere stoornissen die we behandelen. Het medicatieonderzoek liet zien dat de voordelen opwegen tegen het risico, en dat de medicijnen in het algemeen veilig en effectief zijn.

MRI-scan die de ziekte Creutzfeld Jacob laat zien.

Fred Baughman. Nogmaals, volgens de medische wetenschap kan een arts alleen zeggen dat jij of je zoon of je ouders abnormaal zijn als hij iets laat zien waaruit dit blijkt. Als ze een knobbel in de buik kunnen zien, wijst dat op een ziekte...

Steven Novella. Dat is een ouderwetse zienswijze

Fred Baughman. Je probeert hier de psychiatrie te valideren met feiten die er niet zijn.

Infidel Guy. Steven wil weten hoe je tegenover dyslexie staat.

Fred Baughman. Toonaangevende dyslexiedeskundigen, Sally Shaywitz en Bennett Shaywitz, verbonden aan Yale University, deden een interessant onderzoek, dat ze publiceerden in The New England Journal in 1992. Zij maten op openbare scholen in Connecticut dyslexia aan de hand van discrepantietests. Ze bepaalden het IQ van de kinderen en keken vervolgens naar hun cijfers voor lezen, en deze trokken ze af van het IQ, en zo verkregen ze het discrepantiecijfer. Hiermee vonden ze een aantal dyslectische kinderen. Deze kregen geen enkele behandeling en nergens werd ingegrepen. Het bleek dat in het derde jaar nog maar 28 procent van deze kinderen nog dyslectisch waren. De meerderheid was er dus bovenuitgegroeid. Hun conclusie was dat dyslexie geen diagnosticeerbare stoornis was. Toch wordt er nog steeds over dyslexie gesproken alsof het een hersenziekte betreft. Maar er bestaat geen test die kan uitwijzen dat sterk analfabetische kinderen een hersenziekte hebben die voor hun analfabetisme verantwoordelijk is.

Infidel Guy. Steven, wil je hierop reageren.

Steven Novella. Zeker. Als je kinderen wil testen, moet je de test aanpassen aan hun leeftijd. Dit soort onderzoeken die de grenzen van onze diagnostische mogelijkheden onderzoeken, verkeren in een grijs gebied. Het blijft een feit dat een bepaalde percentage op volwassen leeftijd nog steeds zo slecht leest dat je kan spreken van een stoornis.

Fred Baughman. Een groot aantal kinderen dat niet kan lezen is op een gegeven moment naar speciale scholen gegaan, waar ze wel leerden lezen. Het bleek dat ze gewoon niet op de goede manier hadden leren lezen.

Infidel Guy. Maar er zijn veel mensen van een jaar of veertig die nog altijd niet kunnen lezen. Hebben die dan nooit op de goede manier leren lezen?

Fred Baughman. Volgens een recent onderzoek is er een grote groep volwassenen die je zwak alfabetisch kan noemen, die inderdaad niet goed hebben leren lezen.

Infidel Guy. Er is een beller, de eerste en enige deze uitzending, dr. Johnatan Lovy.

Lovy. Ik zit geboeid te luisteren naar deze interessante discussie tussen dr. Baughman en dr. Novella. Ik wou van dr. Baughman weten of dementie volgens hem een ziekte is.

Fred Baughman. Dementie wordt bijna altijd veroorzaakt door organische schade aan de hersens.

Lovy: Hoe stel je de diagnose?

Fred Baughman. Een organisch hersensyndroom kan alleen klinisch worden vastgesteld. De diagnose verloopt bovendien door uitsluiting. Je doet catscans of MRI scans,

Lovy. Je sluit dus organische ziektes uit om een organische ziekte te kunnen vaststellen?

Fred Baughman. Van deze organische ziekte kun je de diagnose niet stellen. Bij een autopsie geeft het weefsel wel uitsluitsel.

Lovy. Wat voor bewijs laat het weefsel zien?

Fred Baughman. Bijvoorbeeld gedegeneerde zenuwvezels...

Lovy. Dat vind je bij de ziekte van Alzheimer. Waar ik eigenlijk naar toe wil is dat onderscheid tussen stoornis en ziekte. Als ik vraag naar dementie, heeft u het onmiddellijk over de ziekte van Alzheimer, een ziekte die behoort tot de constellatie van dementiesymptomen. Mijn punt is dat het verschil tussen een ziekte en een stoornis is dat een stoornis het eindpunt is van een pathologische proces dat leidt tot het slecht functioneren van het organisme. Een feitelijke ziekte is een specifiek organisch-pathologisch gegeven dat leidt naar de stoornis. Bij dementie zijn vele oorzaken betrokken die kunnen leiden naar een bepaalde stoornis. Je moet dus voorzichtig zijn met de klinische diagnose.

Weefsel laat Lewy body's disease zien.

Maar de stoornissen die wij dementie noemen kunnen worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan ziektes zoals Alzheimer, Parkinson-gerelateerde ziektes, Lewy body disease of andere ziektes, het kan gepaard gaan met psychotische verschijnselen etc. Dit is een hele zinvolle manier van classificeren in de medische wetenschap. Diabetes bijvoorbeeld is in wezen een stoornis die kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan ziektes. Een ander totaal van fysieke oorzaken kan leiden naar een ander soort behandeling. Als ik bij de ene patient Alzheimer vaststel en bij de andere de ziekte van Lewy body en ik geef de een een typisch antipsychoticum en de ander een atypisch antipsychoticum en ik heb het onderscheid niet gemaakt, dan kan ik een aanklacht tegemoet zien, want nu is er een serotoninesyndroom ontstaan. Dus in principe is het heel nuttig om het onderscheid te maken tussen een ziekte en een stoornis.

Als je met psychiatrische ziektes te maken hebt, heb je te maken met stoornissen, want we hebben nog niet de verschillende ziektes bepaald die leiden naar een overkoepelende pathofysiologie van bijvoorbeeld een zware depressie of schizofrenie. Maar als internist kan ik wel zeggen dat er ziektes bestaan die leiden naar de stoornis depressie. Lupus kan bijvoorbeeld worden geassocieerd met depressie en psychoses. Hieruit kun je de conclusie trekken dat er een organische basis is voor deze stoornissen.

Fred Baughman. Om even terug te komen op stoornis en ziekte, in wezen betekenen deze woorden hetzelfde. In de psychiatrie heeft men het liever niet over ziektes omdat ze beseffen dat er geen psychiatrische stoornis in de DSM is opgenomen die is terug te voeren op een organische ziekte. Ze houden dus vast aan de term stoornis omdat het publiek niet beseft wat dit inhoudt. Maar de laatste tijd beweren psychiaters dat het in geval van psychiatrische diagnoses ook om ziektes zijn. Maar de definitie van een stoornis in het medisch woordenboek van Stedman zegt dat een stoornis een verstoring is van functies, structuur of beide, en dat het dus het equivalent is van een objectieve afwijking of ziekte. 

Steven Novella. Er kan dus sprake zijn van het slecht functioneren van dopaminereceptoren. Dat kun je ook een stoornis noemen.

Fred Baughman. Maar het is essentieel als je wil bepalen of ADHD een afwijking van de hersens is, een ziekte of een stoornis. Maar hierover bestaat geen case report...

Infidel Guy. Hmm, er is nog steeds veel vuurwerk hier, maar we zijn aan het einde van de show aangeland. Ik geef nu Fred twee minuten om alles te zeggen wat hij wil, en daarna krijgt Steven ter afsluiting ook twee minuten waarin hij zijn hele ei kwijt kan. Okee Fred.

Fred Baughman. De diagnose ADHD is dus gesteld voor zijn 5 tot 6 miljoen kinderen. Er is vastgesteld dat zij aan een hersenziekte lijden terwijl geen fysiek of neurologisch onderzoek heeft plaatsgevonden, er bestaat geen biochemische test, geen hersenscan om de diagnose te stellen. Maar wel krijgen ze gevaarlijke, verslavende medicijnen, meestal amfetamine. Een studie meldde dat meer dan 90 % van de patiënten bij hun eerste bezoek medicijnen krijgen, en een diagnose plus een psychiatrisch label. Het aantal patiënten dat medicijnen krijgt is dus astronomisch hoog. Zo'n veertig procent van de patiënten die bij de internist komen, blijkt na onderzoek geen organische ziekte te hebben, maar psychiaters claimen bij 91 % van de patiënten een ziekte te hebben gevonden die met medicijnen is te behandelen. De meerderheid krijgt een giftig, gevaarlijk antipsychoticum. Kinderen krijgen medicijnen voor een bipolaire persoonlijkheidsstoornis waarvan de DSM zegt dat een ziekte niet kan worden aangetoond. Het gaat dus om medisch normale kinderen die zeer schadelijke medicijnen krijgen toegediend. Dat is dus het probleem met psychiatrie. Er zijn geen aantoonbare ziektes, maar er is altijd een behandeling met medicijnen, en die medicatie heeft alles te maken met de overwelmende macht van de farmaceutische industrie, zowel financieel als wat wetgeving betreft. De psychiatrie kan niet onafhankelijk en wetenschappelijk functioneren omdat ze aan de leiband lopen van de farmaceutische industrie.

Steven Novella. De kern van dit verhaal is dat er een klassieke aantoonbare pathologie moet bestaan om een stoornis vast te stellen. Dr. Baughman vertroebelt het zinvolle onderscheid dat we maken tussen stoornissen en ziektes. Het punt is dat onze kennis van het brein sterk is toegenomen en in de afgelopen twintig jaar sterk verfijnd.

We hebben allerlei nieuwe instrumenten om het functioneren van de hersens te bestuderen. We ontdekken dat de verbindingen tussen de delen van de hersens, de neurotransmitters en de kwaliteit van dit hele systeem etc. sleutels zijn tot het functioneren van de hersens, en dat er stoornissen in verband zijn te brengen met al deze onderdelen, precies waar we ze zouden verwachten. Het punt dat er geen sprake is van een kanker of infectie is helemaal niet van toepassing. Denk bijvoorbeeld aan ernstig zwak begaafde kinderen. Vaak zijn hun hersens helemaal normaal, er is geen pathologie, niets wat je kan bestuderen, maar toch kan niemand beweren dat de hersens van zo'n zwak begaafd kind normaal functioneren. Het heeft te maken met hoe de bedrading is aangelegd, het heeft te maken met de unieke manier waarop de hersens fysiek functioneren, die geen analogie kent met andere organen in het lichaam. We moeten dus een nieuw concept bedenken om over de hersens te kunnen spreken, en de wetenschap beweegt vol goede moed in die richting. Er zijn tekenen te over die erop wijzen dat de hersens inderdaad anders functioneren in het geval van al die stoornissen, en de opvattingen van dr. Baughman zijn als ik eerlijk mag zijn volkomen verouderd.

Infidel Guy. Goed, jullie allebei bedankt voor dit debat. Van dr. Baughman is meer te lezen op zijn website www.adhdfraud.org/. Steven Novella publiceert ook op meerdere websites, waaronder The skeptic's guide of the universe.

Interessante weblinks:

http://www.pathguy.com/lectures/cns-all.htm, Nervous system disease, Ed Friedlander, M.D., Pathologist
http://www.waisman.wisc.edu/brainimagingfund/research-adhd.html Waisman center
http://www.sciencemuseum.org.uk/on-line/brain/map.asp Science Museum. Intropagina met index
http://www.the-planets.com/star-biography/Lou_Gehrig_Biography.htm Biografie Lou Gehrig

Auteur:

Dit artikel is 5842 keer gelezen.