Vergelijk de bijbel met de koran - eva en adam
09 12 07 - 23:40 - Categorie: religie
Adam en Eva in de Hof van Eden, bij de boom. De slang kronkelt om de stam. Twaalfde-eeuwse Spaanse afbeeling.
Ikon-tv heeft een nieuwe site waar de bijbel kan worden vergeleken met de koran: bijbelenkoran.nl. Dat opent een leuke ingang om een paar stukken aan te wijden, te beginnen met de bevindingen van de filosofe Marlies ter Borg. Zij vergeleek teksten op deze site, volgens een artikel in de Trouw met als titel De bijbel is nog erger dan de koran. 'Niet gehinderd door enige theologische kennis maar wel met de objectieve benaderingswijze van een filosofe' meende zij tot de conclusie te kunnen komen dat de koran veel positiever is dan de bijbel als het gaat om gelijkheid van man en vrouw, omdat Eva in de koran een positievere rol heeft dan in de bijbel.
Aangezien mijn all time hobby vrouwen in de religies en mythologie is, trekt dit onderwerp mijn aandacht. Als iemand erop wijst dat de koran een positief vrouwbeeld geeft dankzij Eva, en die persoon beweert dat te weten dankzij de Ikon-site, waar iedereen dit zelf kan opzoeken, dan ruik ik een 'bepaalde hoek'. Want Eva wordt in de koran helemaal niet genoemd. Hoe kan Ter Borg haar dan met de Ikon-zoekmachine hebben gevonden om een vergelijking te maken?
Houtsnede uit 1511. Adam en Eva door Hans Baldung Grien, waar de relatie tussen de verdrijving uit het paradijs en de sterfelijkheid wordt benadrukt.
Omdat ik me elke keer meer verbaas over de verzekering dat de islam zeer vrouwvriendelijk is en vrouwen op een voetstuk plaatst, terwijl de praktijk die ik om me heen hoor en zie hier diametraal tegenover staat, en omdat ik niet eigenwijs wil zijn, ben ik me er steeds meer in gaan verdiepen. Zodoende trok de volgende passage in Trouw, een bekend cliché uit islamitische hoek, mijn aandacht.
Na haar vergelijkingsstudie (op de ikon-site) vindt Ter Borg de Koran vaak milder dan de Bijbel. „In de Bijbel is het Eva die Adam verleidt te eten van de boom van kennis van goed en kwaad, het begin van de zondeval. Beiden worden verdreven uit het paradijs. In de Koran hebben Adam en Eva evenveel schuld, ze begaan samen de fout. Ze tonen berouw en Allah vergeeft het hen. Hij geeft hen een herkansing en de opdracht een goed leven te leiden. Dat vind ik milder dan dat de God van de Bijbel belooft over zoveel eeuwen voor een oplossing te zorgen in het offer van Jezus. Qua vergevingsgezindheid lijkt het bijna of de Koran door de bril van Jezus kijkt naar verhalen in het Oude Testament.’
Adam en Eva, schematisch uitgebeeld op islamitische website.
Dit is bij mijn weten geen ontdekking die de filosofe zelf heeft gedaan. Het is standaard islamitisch-apologetische manipulatie, die je op ontelbare islamitische websites aantreft, waar op basis van een uitgewerkte en wijdverspreide methode de koran zodanig is uitgelegd en verdraaid dat hij bij westerse humanisten en christenen in goede aarde zal vallen. Er wordt gesjoemeld om zowel christenen als humanisten van hun standpunt te laten terugkomen dat de islam een godsdienst is die op zijn zachtst gezegd niet erg past in onze cultuur. Op deze websites wordt gewoonlijk flink uit de context geciteerd. Er wordt ingehaakt op twijfels die christenen toch al hebben, en een islamitische oplossing geboden. Het geheel beantwoordt aan de eisen van de islamitische Verlichtingsmythe. Gewoonlijk is dit voor de meeste mensen voldoende. Ze zijn gerustgesteld door de nieuwe wetenschap dat de koran eigenlijk best wel mild is, of zelfs moderner dan de bijbel, en dat er grote raakvlakken zijn met het humanisme.
Skeptici echter pakken de heilige boeken erbij om eens te kijken wat er voor moois staat over Eva. Genesis is snel genoeg gevonden, maar Eva in de koran kost meer moeite. Geen zoekmachine, geen index, geen verwijzingstabel bood mij uitkomst, welke spellingsvariant ik ook probeerde. Na veel gedoe had ik eindelijk de oplossing: Eva wordt helemaal niet genoemd in de koran. Dat was mooi.
Adam en Eva, Peter Paul Rubens.
In de koran is de handeling van Eva overgeheveld naar Adam. In alle interpretaties wordt dit eigenlijk nooit opgemerkt. Er wordt herhaald dat Eva in de koran meer respect krijgt dan in de bijbel, dat ze volgens de bijbel de schuld is van de verdrijving uit het paradijs en de zondeval; en door haar schuld hebben alle vrouwen in het christendom een geboortevlekje op het blazoen.
Maar er wordt nauwelijks op gewezen dat Eva's naam niet voorkomt in de koran. De verklaring hiervoor moet wel zijn: men neemt over wat islamitische apologeten zeggen, en neemt niet de moeite om zelf de tekst erbij te nemen.
Bij mij doemen er echter vragen op. Bijvoorbeeld: als Eva niet eens wordt genoemd, wat zegt dat dan over haar aandeel in het geheel, en wat zegt het over het respect voor vrouwen?
De koran: een beknopte versie van een joods-christelijke bijbeltraditie uit het Midden-Oosten
De koran is in wezen een vertaling van de bijbelteksten, althans delen daarvan, en bovendien een tamelijk eenvoudige en ingekorte versie. De bijbel bevat ondermeer uitgebreide, historiserende teksten waarin verschillende karakters een rol spelen, tegenover elkaar worden geplaatst, eigen dialogen hebben, een functie hebben in de plot etc. Ook in andere literaire vormen, zoals liedteksten en filosofische verhandelingen, staan vaak essentiële karakters centraal.
De islam heeft de literaire teksten maar in hele beknopte vorm overgeleverd. De oorzaak hiervan is vermoedelijk dat de islam is ontstaan vanuit een liturgische praktijk van het oosterse christendom, die was gebaseerd op de Syrische bijbel, de Peshitta. De koran bevat hoofdzakelijk korte zinnen en fragmentarische passages, die op een beknopte manier de uitgebreide bijbelse verhalen aanstippen. Vaak zijn ze door de koran versnipperd, en je moet weten waar ze staan om ze naast elkaar te kunnen lezen. Grote delen zijn weggelaten, regelmatig zijn ze ook aangevuld met verhalen uit andere tradities. De meest uitgebreide verhalen in de koran zijn grappig genoeg gebaseerd op andere overleveringen dan die in de joods-christelijke bijbel staan, zoals de verhalen over Salomo en de koningin van Sheba.
Van de grote hoeveelheid bijbelse personages zijn alleen de allerberoemdste in de koran terecht gekomen. En allerberoemdste wil natuurlijk ook zeggen: bijna alleen mannen. In de bijbel spelen relatief veel vrouwen een rol, vaak zelfs uitgebreide heldenrollen, zoals Judith, Deborah, Mirjam etc. Ook vrouwelijke profeten komen voor. In de koran echter zijn vrouwen bijna spoorloos. Af en toe wordt er nog wel eens gerefereerd aan een 'vrouw van', maar veel vrouwennamen worden er niet genoemd. Dat wijst bepaald niet op veel respect of zelfs maar op enige belangstelling voor vrouwen.
Adam en Eva verjaagd uit het paradijs, door Gustave Doré.
Maar dan rijst de vraag: klopt het dat de islam milder is geweest tegenover Adam en Eva, en dat ze vergeving kregen voor hun zonde? En is daarom de positie van de vrouw in de islam benijdenswaardiger dan die in het christendom? Ter Borg kent blijkbaar de koran niet, en misschien ook de bijbel niet, maar doet toch zo'n verstrekkende uitspraak, die ongetwijfeld tot vervelens toe op internetfora wordt herhaald als bewijs dat ook volgens christenen de islam veel vrouwvriendelijker is dan de bijbel. Misschien moet er toch eens dieper in deze materie worden gedoken.
Adam en Eva, Cranach de Oudere, 1531
Dit gebeurt in de koran ook. Maar in de koran wordt Eva niet genoemd, en het verhaal is erg ingekort. Als je van goede wil bent, kun je dus zeggen dat de koran Eva niet expliciet ergens van beschuldigt. Maar de koran noemt wel degelijk de straf, alleen wordt niet vermeldt wat de straffen voor Adam en Eva afzonderlijk waren. De koran is heel beknopt, en dat de details van de verhalen door de koran heen zijn versnipperd. Om de bijbelse straffen in het kort op te sommen: de slang zou voortaan kruipend door het leven gaan, Adam zou werken in het zweet zijns aanschijns, en het lot van de vrouw was voortaan in pijn kinderen te baren en de man zou over haar heersen. De mens zou voortaan 'tot stof wederkeren'.
Adam en 'zijn vrouw' in de koran. Eva's naam is onbekend.
Hier zijn de passages in de koran over de verdrijving uit het paradijs.
Koran, hoofdstuk 7:In hoofdstuk 20 richt de duivel het woord tegen Adam, niet tegen Eva (een slang wordt ook niet genoemd). Maar dit zegt niet dat Eva dus gelijker is aan Adam: het zegt dat Eva zo'n gering aandeel heeft dat alle handeling en dialoog naar Adam is verschoven.
19 O Adam, vertoef met uw vrouw in de tuin en eet, wat gij wilt, maar nadert deze boom niet, anders zult gij tot de onrechtvaardigen behoren."
20 Maar Satan fluisterde hun (boze ingevingen) in opdat hij hun naaktheid zou openbaren die voor hen verborgen was, en zeide: "Uw Heer heeft u deze boom alleen verboden, opdat gij geen engelen of eeuwig levenden zoudt worden."
21 En hij zwoer tot hen: "Ik ben voor u zeker een oprechte raadgever."
22 Zo deed hij hen door bedrog vallen. En toen zij van de boom proefden werd hun naaktheid hun duidelijk en zij begonnen zich te bedekken met bladeren uit de tuin. En hun Heer riep hen en zeide: "Verbood ik u die boom niet en zei Ik niet tot u: ,Voorwaar, Satan is een openlijke vijand voor u?"
23 Zij antwoordden: "Onze Heer, wij hebben onszelf onrecht aangedaan en als Gij ons niet vergeeft en ons niet genadig zijt, zullen wij zeker tot de benadeelden behoren.
24 Hij zeide: "Gaat heen, sommigen uwer zullen de vijanden van anderen zijn, En er is voor u een verblijfplaats op aarde en een voorziening voor een bepaalde tijd."
25 Hij zeide: "Gij zult daarop leven en sterven en gij zult daarvandaan worden opgewekt."
http://www.faaiin.nl/k07.htm
Koran hoofdstuk 20:
120 Maar de duivel deed hem een boze inblazing; hij zei: O Adam! Zal ik u naar de boom der onsterfelijkheid en een koninkrijk, dat niet vervalt, leiden?
121 En zij aten beiden daarvan; daarom werden hun kwade neigingen hun duidelijk,
http://www.faaiin.nl/k20.htmEva's handelende rol in de bijbel gaf toch meer handvatten voor interessante interpretaties. Maar bij elkaar klinkt het wel genadig. Helemaal geen straf. Maar hoe zit het dan met dit koranvers?
Koran hoofdstuk 2:
35 En Wij zeiden: "O Adam, verblijf gij met uw gade in de tuin en eet overvloedig, waar gij ook wilt, doch deze boom niet, anders zult gij tot de zondaren behoren.
36 Doch door middel van de boom verleidde Satan hen beiden en dreef hen uit de staat waarin zij zich bevonden. En Wij zeiden: "Gaat heen - gij zijt elkander vijandig. 31 Er zal op aarde een tijdelijke woonplaats en levensonderhoud voor u zijn."
http://www.faaiin.nl/k02.htm
Koran, hoofdstuk 4.Het ultieme vers van de vrouwenonderdrukking is wel dit vers 4:34. De man zal net als in de bijbel heersen over de vrouw, maar niet door de schuld van Eva. De vrouw moet gehoorzamen omdat Allah de man superieur heeft gemaakt, en omdat vrouwen het geld van de mannen opmaken! Alsof vrouwen niet hun eigen werk doen, en ook nog kinderen groot brengen, en daarom gewoon recht hebben op geld, onderdak en respect. Maar nee, de koran stelt dat mannen de baas mogen spelen over vrouwen omdat de man zijn vrouw van 'zijn' geld eten en kleding moet geven.
34 Mannen zijn voogden over de vrouwen omdat Allah de enen boven de anderen superieur heeft gemaakt en omdat zij van hun rijkdommen besteden. Deugdzame vrouwen zijn dus zij, die gehoorzaam zijn en heimelijk bewaren hetgeen Allah onder haar hoede heeft gesteld. En degenen van wie gij ongehoorzaamheid vreest wijst haar terecht en laat haar in haar bedden alleen en slaat haar. Als zij u dan daarna gehoorzamen, zoekt geen weg tegen haar. Waarlijk, Allah is Verheven, Groot.
Adam en Eva, Benjamin West, 1791.
Bovendien wordt in dit vers gesteld dat de vrouw 'moet bewaren wat Allah onder haar hoede heeft gesteld', wat betrekking heeft op haar kuisheid. Verzen als deze zijn er de oorzaak van dat vrouwen zelf schuldig worden bevonden aan hun verkrachting, omdat de vrouw er zelf voor moet zorgen dat ze geen gelegenheid geeft. De vrouw wordt dus verplicht zelf mee te werken aan de beperking van haar vrijheid.
Het koranvers 4:34 stelt vrouwen onder voogdij van de man. De vrouw is een eeuwige minderjarige zonder eigen bevoegdheden, en als zij hiertegen rebelleert heeft een man het recht haar desnoods met geweld terug op haar plaats te zetten. Een vrouw die dus iets wil doen zonder toestemming van haar man, mag door haar man worden geslagen tot ze haar verzet opgeeft en weet wat haar plaats is.
De geschiedenis van Eva kan niet worden opgevoerd om aan te tonen dat de islam vrouwen meer gelijkheid toekent, want de islam is even negatief en maakte vrouwen even onderhorig aan de man. In de islamitische wereld is dit zelfs nog altijd rechtsgeldig, omdat de koran nog steeds wordt beschouwd als het letterlijke woord van god.
Adam en Eva, houtsnede Methodius, 1498.
Volgens Ter Borg heeft Allah Adam en Eva vergeven, terwijl in het christendom de zoon van god werd geofferd omwille van de verlossing van de zonden van alle mensen. Uit deze interpretatie wordt echter weggelaten dat de straf voor Eva gehoorzaamheid was aan de man. In het christendom blijft de man natuurlijk het 'hoofd' van de vrouw, maar waar het om gaat is dat de straf voor Eva in de islam helemaal niet is gekoppeld aan de verjaging uit het paradijs. De onderworpenheid van de vrouw is in de islam gewoon een condition humaine, een door Allah ingestelde wet, en de man heeft het recht door slaag en seksuele onthouding de rebellie van zijn vrouw tegen deze positie te onderdrukken.
Geen enkel verhaal over goddelijke vergeving heeft ooit betrekking gehad op de straf van Eva. Maar in de islam is het geen straf, het is een uitgangspunt dat nergens anders op is gebaseerd dan een beslissing van Allah. Er valt Eva niets te vergeven, want haar onderworpenheid is geen straf voor haar zonden, maar een ordonnantie van Allah die alleen wordt gemotiveerd doordat mannen superieur zijn gemaakt en van 'hun' geld de kost voor vrouwen betalen.
Hoewel de koran dus vaag is over Adam en Eva, kent de islam wel degelijk een negatieve interpretatie over Eva als bedriegster en verleidster, onder andere via de traditie van Mohammed, net zo heilig en belangrijk voor moslims als de koran en deel van de sharia. Wat Mohammed zei en deed, is voor moslims de basis voor hoe zij moeten leven. Mohammed zei, volgens de sahih verzameling hadiths van Bukhari, het volgende over Eva:
Volume 4, boek 55, nr 547: Verteld door Abu Huraira:Daar blijkt ten eerste uit dat de koran onvolledig is en dat er ook andere officiële islamitische bronnen zijn, waarmee het beeld wordt aangevuld, en ten tweede dat de islam Eva wel degelijk aanwijst als de basis voor een lage opvatting over vrouwen.
De profeet zei: "Als er geen Israëliërs waren, zou het vlees niet rotten, en als Eva er niet was geweest, zouden echtgenotes nooit hun mannen bedriegen."
Sahih Bukhari
Eva heeft in de koran geen naam, vrouwen hebben geen gezicht. Van de vrouw is niets meer over.
Relevante links.
- De bijbelse versie over de verdrijving uit het paradijs is hier na te lezen: Genesis 3, nieuwe bijbelvertaling
- Hier een Nederlandstalige koran, om de genoemde passages zelf na te zoeken.
- http://bijbelenkoran.nl/, van de Ikon.
- De bijbel is nog erger dan de koran, artikel in de Trouw.
- http://www.morocco.com/forums/people-book-peuple-du-livre/22588-forgiveness-bible-koran.html. Zomaar een website waar het bekende argument wordt opgeworpen dat in het christendom ten onrechte de zoon van god is geofferd, omdat Allah toch al vergevend is.
- Reading islam: nog een website waarin wordt gesteld dat volgens de islam Eva niet de bedriegster en verleidster is die ze volgens de bijbel is.
- Hier ook nog een link naar creationism.org, waar prachtige platen van Gustave Doré zijn te vinden.
Auteur: Els Geuzebroek
Dit artikel is 40634 keer gelezen.
213 reacties